Belgrade » Beograd | 59 Prvo izdanje bilo je deo Američke džez nedelje u istočnoj Evropi, ali Beograd je jedini video i Majlsa That first edition was part of the “American Jazz Week in Eastern Europe” programme, but Belgrade was the only place to host Miles FOTO: Laslo Dorman MAJLS DEJVIS / MILES DAVIS Sledeće godine Živković je imenovan za selektora sastavivši „orkestar snova“ – prvi Jugoslovenski ol stars bend. Većinu preostalog programa ipak je predložio Džordž Vin, a Beograd su posetili slavni publicista Leonard Feder i radio-voditelj Vilis Konover. U trećem izdanju festival nosio je ime Newport–Beograd Jazz Festival , da bi 1974. konačno postao Beogradski džez festival, označavajući sazrevanje tima Doma omladine da preuzme organizaciju i selekciju umetnika. Glavni program održan je u Hali Pionir, a osimAmerikanaca (Soni Rolins, StenGec, Mekoj Tajner), nastupili su i umetnici iz Argentine, SR Nemačke, nekoliko zemalja istočnog bloka i SFRJ. Od 1976. selekcijom se bavi Saša Radojčić, a festival održava sličnu koncepciju – sa nekoliko velikih zvezda iz SAD, najboljim domaćim džezerima, kao i umetnicima iz Evrope. Koncerti su se uglavnom odvijali u Domu sindikata, džem sešni u Dansing dvorani DOB, a za nastup najpopularnijeg fjužn sastava na svetu Weather Report festival se na otvaranju 1980. „vratio“ u Halu Pionir. U teškim godinama takozvane ekonomske stabilizacije festival se umalo nije ugasio, no 1986. ga je „spasla“ velika podrška Ambasade SAD za povratnički koncert Majlsa Dejvisa u krcatoj dvorani Centra Sava. Povrativši i zanimanje Beograđana, festival sve do 1990. godine nastavlja kao u najboljim danima, predstavljajući u programuHerbijaHenkoka, Dizija Gilespija, Ninu Simon i Modern Jazz Quartet, između ostalih. A onda, u jeku građanskog rata koji se približavao Beogradu, u jesen 1991. rukovodstvo DOB izdalo je saopštenje o odlaganju festivala. Pauza je trajala predugih 15 godina… Povratničko izdanje održano je 2005. godine, pod sloganom Tradicija i futurizam. Želeli smo da na njega pozovemo publiku koja se seća prvih Njuporta, ali i nove klince, ili ljubitelje muzike koji možda imaju sluha za džez, a da još to ne znaju. Rečima programskogmenadžeraDragana Ambrozića: „Nema tradicije vredne praćenja ako ne poseduje futurističku dimenziju i nema futurizma ako nije dostojan prošlosti.“ Festival je otvorio Dejv Holand, jedan od vodećih svetskih džezera u tomtrenutku. Velika sala DOB je bila krcata, atmosfera vrela, nekoliko stotina ljudi ostalo je bez karata. U Beogradu su ponovo bili Al Foster, Dejv Libmen i Hamije Bluje – heroji prvih Njuporta. A ulicama grada prvi put su prolazili Denis Baptist, Kris Poter i Nikola Konte – oslikavajući svetlu budućnost džeza. Nova koncepcija nije značila samo ravnotežu raznih aspekata džeza i ukrštanja sa popularnom muzikom novog doba već i više mlađih umetnika, kao i prebacivanje težišta sa SAD na Evropu. Prepoznajući značaj za stvaranje najbolje kulturne slike prestonice, grad Beograd je 2007. proglasio manifestaciju događajemod posebnog kulturnog interesa, a zahvaljujući evropskom duhu, festival je 2014. postao prvi (i zasad jedini) srpski član Evropske džez mreže. Manifestaciju redovno posećuju brojni inostrani novinari i fotografi, od SAD do Rusije, i od Velike Britanije do Italije. Šesnaest novih izdanja obilovalo je nezaboravnimtrenucima, gostovanjima velikih stvaralaca i brojnih talenata koji su tek kasnije postali slavni. Čarls Lojd, Mark Ribo, Vejn Šorter, Pet Metini, Čarli Hejden, Džon Skofild, Kasandra Vilson, Anat Koen, Kurt Eling, Vidžej Ajer, Rudreš Mahantapa, Enriko Rava, Joakim Kun, Tomaš Stanko, Anri Teksje, Rob Mazurek... samo su neki heroji džeza koje je od 2005. naovamo video Beograd. Ove jeseni navršava se pola veka od rođenja fe-
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5