88 | Rano ujutru 7. januara, na dan pravoslavnog Božića, najvećeg hrišćanskog praznika osim Uskrsa, domaćica mesi česnicu, u koju se stavlja metalni novčić. Po narodnom verovanju, onaj ko dobije deo u kojem je novčić – biće srećan cele godine.Taj radosni dan završava se kasno uveče, posle raskošne večere, slatkim zadovoljstvom kom se uvek najviše raduju deca. Kao i svuda u svetu, u Srbiji iznošenje torte predstavlja najsvečaniji trenutak kojim se završava svako okupljanje s dobrim povodom. Iako se i danas spremanje torte smatra posebnim umećem, to više nije tako ekskluzivno znanje kakvo je bilo do pre samo nekoliko decenija. U ne tako dalekoj prošlosti žene su svoju veštinu pravljenja torti ljubomorno čuvale zarad slave koja se o njihovom umeću širila. Od usta do usta prenosile su se priče o zanosnom ukusu neke torte i slava je, sporo ali nepovratno, prevazilazila okvire varošica. Vremenom su imena tih veštih domaćica zaboravljena, ali su do danas ostali predivni ukusi. I tek poneka priča. Slatke božićne Reforma: Slatki jugoslovenski san Verovatno najpoznatija torta na ovim prostorima, reforma je dugo bila najpouzdaniji dokaz da je žena ovladala vrhunskom poslastičarskom veštinom. Nije ni čudo, jer samo treba zamisliti kako je bilo napraviti tako delikatnu tortu, od sedam tananih korica i delikatnog čokoladnog fila, bez moderne rerne, miksera, seckalica, mlinova i finog posuđa! Mnogo mlađa od Vasine, reforma je, kažu, čedo rođeno u vremenu socijalističkih reformi u Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata. Ako je ta priča verodostojna, onda je logično i ime torte. Posleratne reforme su donele niže cene jaja, pojavila se i čokolada, a oraha je u Srbiji uvek bilo. Nekad manje, nekad više, ali uvek dovoljno da se praznici zaslade ovom tortom neponovljivog ukusa. Po rečima profesionalnih poslastičara, karaterističan fil koji se kuva na pari čini tu tortu jedinstvenom jer, kako tvrde, takav se ukus ne sreće u drugim svetskim kuhinjama. To je jedna od onih torti koje ne trpe eksperimentisanje. Recept nije nikakva tajna, ali želja da se doda više čokolade nego što je receptom propisano uvek da neki drugi ukus. Ipak, evo jedne male tajne: iz iskustva starijih domaćica zadržalo se nepisano pravilo da je reforma najukusnija kad prenoći u frižideru. Arguably the best known cake in this region, Reformwas long considered the most reliable proof that a woman has mastered top pastry chef skills. No wonder, as one need just imagine what it would have been like to make such a delicate cake, composed of seven thin layers of dough and a delicate chocolate lling, without a modern oven, mixer, chopper, grinder and ne cookware! Much younger than Vasa’s Cake, Reform is said to have been born during the post-WorldWar II era of socialist reforms in Yugoslavia. If this story is credulous, then the name of the cake is also logical. The post-war reforms brought cheaper eggs, chocolate started arriving, and there have always been walnuts in Serbia. Sometimes less, sometimes more, but always enough to sweeten the holidays with this uniquely avoured cake. According to professional pastry chefs, the characteristic steamed lling is what makes this cake unique, because - as they claim - such a taste is not found in other cuisines around the world.This is one of those cakes that doesn’t tolerate experimentation. The recipe is no secret, but any desire to add more chocolate than the recipe prescribes always leads to a di erent taste. And yet here’s a little secret nonetheless: from the experience of older housewives has remained an unwritten rule according to which the Reform Cake is at its tastiest after spending the night refrigerated. REFORM: SWEET YUGOSLAVDREAM TRADICIJA / TRADITION
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5