Kovačica » Kovačica | 97 S LUČA J SE L A KOVAČ I CA Srce i duša slovačkog naivnog slikarstva Srbija je u nacionalni registar svoje nematerijalne kulturne baštine uključila slovačko naivno slikarstvo 2012. godine, a ove godine očekuje se i kandidatura za Uneskovu listu svetskog nematerijalnog kulturnog nasleđa Tekst / Words: Jelena Pantović Fotografije / Photography: Foto: Željko Radović, Fondacija Babka KOVAČICA,MALOMESTOU JUŽNOBANATSKOMOKRUGU, U MEĐUNARODNIM kulturnim okvirima zauzima najistaknutije mestousvetunaivneumetnosti, sa slikarimanaivcima, Slovacima koji vekovimaneguju svojukulturu, jezik, običaje i umetnost. Međuprvimakoji suseupustili u stvaranjenaivnih slika bili suJan Sokol iMartinPaluška, i topre više od90 godina. Uskoro imse pridružuje Mihal Bireš, a nešto kasnije i VladimirBoboš.Poslerataosnivase likovna sekcija, čiji članovi postaju i Martin Jonaš i Jan Knjazovic, sa svojimspecifičnim, egzotičnimstilom. Aonda je 1952. godine, povodom150 godina od dolaska Slovaka na ovo područje, organizovana i prva izložba slikara naivaca. Njih 12 izložilo je svoje slike, a posebnu draž dalo je Udruženje žena Kovačice sa svojim rukotvorinama koje su verno odslikavale slovačke običaje i tradiciju. Ta, 1952. godina, smatra se godinom prvog javnog pojavljivanja kovačičkenaive, a istegodineosnovana je i Likovna-slikarska sekcija, kojoj su poseban pečat dali velikani naivne umetnostiMartin Jonaš i Jan Knjazovic. Od tada je sve išlo mnogobrže, oKovačici jepočeloda se govori širomsveta, pa se pojavila i potreba za osnivanjemGalerije slikara – zemljoradnika iz Kovačice. Osnovana 15. maja 1955. godine, bila je prva takva galerija u celoj tadašnjoj Jugoslaviji. Šezdesetihgodinaprošlogveka u svet naive zakoračili su i Ondrej Venjarski, Jan Garaj, Pavel Lacko, Katarina Karleček, svi iz Kovačice, kao i Jan Bačur iz Padine, a ubrzo i najpoznatija slikarkanaiveZuzana Halupova, a sa njom i Eva Husarikova, Katarina Kožikova, kao i Padinci Jan Husarik i Mihal Povolni. Te šezdesetegodinebile sunajplodnije godine u svetu naive u opštini Kovačica, kada se na kovačičkom slikarskom nebu počinju pojavljivati i slikari iz drugih sredina i drugih nacionalnosti. Galerija naivne umetnosti postaje vremenom samostalna institucija kulture, a svake godine se, u okvirumanifestacije „Kovačički oktobar“ u njoj održava izložba slika, aktera kovačičkenaive. Brojnadela slikara naivaca iz opštine Kovačica nalaze se umnogimsvetski poznatimgalerijama i muzejima, a samu Galerijuposetile suna stotinehiljada poštovalaca naivne umetnosti, a među njima i mnoge svetski poznate ličnosti. Kovačica je ugostila Rolingstonse, Alena Delona, Sofiju Loren, ElizabetTejlor, BrižitBardo, posadu Apola 11, Fransoa Miterana, Pelea i mnoge druge. Slovačko naivno slikarstvo živi kroz generacije, pa nije neobično što je Galerija Babka sa OpštinomKovačicapokrenula inicijativu za stavljanje naivnog slikarstva na Uneskovu listu. Komisija Republike Srbije za saradnju sa Uneskom ponosni jedugogodišnji pokrovitelj obeležavanjaMeđunarodnogdana maternjeg jezika, koji Babka fondaKovačička devojka (Eva Husarikova) Kovačica girl (Eva Husarikova)
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5