L JUDI / PEOPLE 90 | Velikani » Greats tada nije dobio, ali jeste tek kasnije, 1826. Na daljem putu sledio je Novgorod, pa Moskva, u zamahu izgradnje, zatim Kijev, pa Kišinjev. – Odatle je pošao preko Moldavije i Vlaške kako bi u Banatu, Sremu i Slavoniji obišao i opisao srpske manastire. Međutim, u Jašu je naišao na kugu. Prestravio se gradom „gde su svi dućani zatvoreni i gde se svaki čovek boji drugog“ – Zlatković nudi sliku nalik današnjoj pandemiji. Uželevši se doma nakon deset meseci lutanja, poželeo je i „oceđenu supu s pirinčem i govedinom i sos od paradajza i medovine uz to“, kaže Zlatković. Nabrajajući LukijanuMušickom, pesniku i potonjem vladici, sve varoši kroz koje je prošao, Vuk je od njega dobio odgovor: „Učiniste čest ne samo glavi no i tim drvenim nogama vašim, za koje će se – posle smerti vaše – jagmiti muzeumi srbski“. Uprodužetku pisma, Mušicki mu šaljivo predlaže da opiše putešestvije da „mi ostali sa zdravim nogama – čitamo“. Danas se Vukova štula kao eksponat čuva u Muzeju Vuka i Dositeja u Beogradu, što je svojevremeno izazvalo negodovanje jedinog srpskog nobelovca Ive Andrića. Smatrajući izlaganje drvene noge neukusom, Andrić je protestovao rečima: „Pa nije on, zaboga, njome pisao“. Vuk Stefanović Karadžić, tvorac načela, „piši kako govoriš, a čitaj kako je napisano“, umro je 1864. u Beču, bogatiji poštovaocima nego novcima. Njegova slava je sve življa zahvaljujući delima koja je za sobom ostavio. Prvi srpski lingvista Veći deoVukovog školovanja bio je neformalan, budući da je zbog bolesti kaskao za vršnjacima. Ipak je, kao jedan odmalobrojnih tada pismenihSrba, bio pisar tokomPrvog srpskog ustanka od 1804. do 1813. Zbog razmirica sa knezom Milošem Obrenovićem bilo mu je zabranjeno da objavljuje knjige uSrbiji, a jedno vreme i uAustriji, pa su svetlost dana delo Đure Daničića Rat za srpski jezik, Pesme Branka Radičevića, Njegošev Gorski vijenac, kao i Vukov prevod Novog zaveta, ugledali tek 1847. Vukov jezik je priznat za zvanični književni tek 1868, četiri godine nakon njegove smrti. THE FIRST SERBIAN LINGUIST Vuk's schooling was mostly informal, given that illness caused him to lag behind his peers. However, as one of the few literate Serbs of the time, he served as a scribe during the First Serbian Uprising, from 1804 to 1813. Due to his dissensionwithPrinceMilošObrenović, hewasbanned from publishing books in Serbia, and also in Austria at one point, so the works Đuro Daničić's War for the Serbian Language, Branko Radičević's Songs, Njegoš's Mountain Wreath, and even Vuk's translation of the New Testament, only saw the light of day in 1847. Vuk's language was only recognised as official literary language in 1868, four years after his death. FOTO: Zoran Mišić, VidimVuka, 1996
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5