Đurđevdan» Đurđevdan| 89 Foto: Myroslava Tekst/Words: Dragana Nikoletić Fotografije/Photography: Depositphotos/Profimedia.rs Đurđevdan j e . . . Đurđevdan i s . . . RitamSrbije Rhythmof Serbia U Srbiji se uz ovaj veliki praznik povezuje mnogo običaja iz prethrišćanskih kultova Balkana, što ga čini jedinstvenim, posebno lepim i donekle egzotičnim In Serbia, this great holiday includes many customs that date back to the pre-Christian cults of the Balkans, making it unique, particularly beautiful and somewhat exotic Kad Srbija na đurđevak zamiriše When Serbia carries the scent of lily-of-thevalley Ikona Svetog Đorđa zaštitni je znak Istanbula, Ljubljane i Moskve, dok ga u Srbiji kao krsnu slavu 6. maja obeležavaju mnoge porodice. To je dan kada i zvanično počinje leto, bar ako pitate poljoprivrednike svih fela, a đurđevdanski običaji upisani su i u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa, kao deo žive baštine Srbije. Đurđevdan je na tu listu dospeo na predlog Etnografskog muzeja u Beogradu, Narodnog muzeja Čačak i Zavičajnog muzeja Knjaževac. – U Nacionalni registar upisan je i element Molitva, običajna praksa koja se tog dana izvodi u selu Vrtovac na Staroj planini, na istoku Srbije – objašnjava Danijela Filipović, kustoskinja Etnografskog muzeja. U mističrastinje, prvenstveno đurđevak i mlečika. Od njih se prave venci i kače na dovratak, da bi tu stajali do narednog Đurđevdana. Veruje se da je đurđevak nastao tako što su se Bogorodičine suze ispred krsta Isusa Hrista pretvorile u taj cvet. Ponekad se umesto venca plete krst od leske noj prirodi podno najvišeg vrha Midžor svake se godine održava zavetna molitva i bira domaćin slave, takozvani kolačar, kao i devojka planinka, raskošno okićena vencima od cveća. – Njih dvoje u ime zajednice prinose žrtvu, molitvu, i lome obredni hleb – navodi Filipovićeva. Običaj sadrži i aspekt gošćenja, te se posle obreda jedu lokalna jela, sa naglaskom na belmužu. Taj specijalitet se pravi od kukuruznog brašna i ovčjeg sira, spravljenog od ritualno pomuženog mleka, prvog u toj godini. SaĐurđevdanomse povezuju razna narodna verovanja, pa po jednom devojka treba da izabere crvenu jabuku, oljušti je jednim potezom i u nju šapne „zauvek“, pa će sanjati svog suđenika. Običaj je i da se bere đurđevdansko 88 | Đurđevdan» Đurđevdan Icons of St. George are symbols of the cities of Istanbul, Ljubljana and Moscow, while in Serbia he is celebrated on 6th May as the patron saint of many families.This date also marks the official start of summer, at least if you ask all kinds of farmers, while the customs of St. George’s Day, or Đurđevdan, are also included in Serbia’s National Register of Intangible Cultural Heritage, as part of the country’s “living heritage”. This popular spring holiday was nominated for inclusion on the list by the Ethnographic Museum in Belgrade, the National Museum in Čačak and the Homeland Museum in Knjaževac. “The National Register also includes the element of [the St. George’s Day] Prayer, a ritual practiseperformedannuallyon that – elastičnih, mladih grana lešnika, što se u oba slučaja čini zarad berićetne godine. Đurđevdanom se veliča i značaj zdravlja, pa domaćica u posudu sa vodom potapa grančice drena, ali i crveno uskršnje jaje, čuvarkuću, pa se tim rastvorom ukućani umivaju. Običaj u vezi sa ritualnim kupanjem u reci u praskozorje praznika opisao je reditelj Emir Kusturica u filmu Dom za vešanje, nagrađenim na Kanskom festivalu. Tu ljubavnu priču o mladom Romu Perhanu i njegovoj izabranici Azri prati prepev narodne romske pesme Ederlezi (Đurđevdan), autora Gorana Bregovića. Đurđevdan živi u tradiciji, religiji i umetnosti, a uvek zadržava značenje odlaska zime i nastupanje leta, sa svim lepotama koje ono donosi... Legenda kaže da prepoznatljiv miris đurđevka s prolećamami slavuja da pronađe svoju srodnu dušu
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5