70 | Beograd » Belgrade Ritamgrada Rhythmof the city ARH I T EKTONSKA I STOR I JA PRESTON I CE Uspon Beograda kroz Ulicu Kneza Miloša Prvi put su u Srbiji baš u ovoj ulici, koja se tada zvala Topčiderski drum, uvedeni evropski principi u urbanističkom uređenju i arhitekturi. Sa ovim izmenama grad je polako postajao prava evropska prestonica Tekst/Words: Ksenija Ćirić, istoričarka umetnosti, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda Fotografije/ Photography: Zavod, iStock U nastanku i razvoju Ulice kneza Miloša danas se čita uspon Beograda. Ona svojim reprezentativnimarhitektonskim fondomčuva sve graditeljske mene Beograda i priča o političkim aspiracijama različitih režima, državnimambicijama, političkim ideologijama, privrednim aktuelnostima, arhitektonskim tendencijama, stilovima i čuvenim graditeljima. Vladavina knezaMilošaObrenovića predstavljala je period sve odlučnijeg odbacivanja turskih uzora i okretanja modernoj Evropi. Odmah nakon što je Srbija stekla autonomiju, a knez nasledno kneževsko dostojanstvo, iz Beča je u Beograd stigao Slovak Franc Janke sa zadatkomda urbanistički osmisli tada nenaseljeni vračarski deoBeograda. Premanjegovom planu je uređen i regulisan Topčiderski drum, odnosno današnja Ulica kneza Miloša. Sa izgradnjomovih reprezentativnih zdanja već sredinom 19. veka počeli su da se podižu i prvi stambeni objekti. Miloš je često besplatno dodeljivao placeve, uz uslov da se sa izgradnjommora odmah započeti. Ulicu će vremenom dodatno oplemeniti Atanasije Nikolić postavljanjem drvoreda sa obe strane. Prema planu Franca Jankea, ulice su se sekle podpravimuglom, za razliku od turskog Beograda u šancu i njegove nepravilne mreže ulica. Prema kneževoj zamisli, u danas po njemu nazvanoj ulici trebalo je formirati državni, administrativni i vojni centar srpskog Beograda. Na prostoru današnjeg parka Gavrila Principa podignut je knežev konak – dvor, potom s druge strane ulice Velika kasarna, da bi do kraja 19. veka bili sagrađeni i Vaznesenjska crkva, zgrada Državnog saveta, Vojna akademija i ministarstvo vojno. Knežev dvor, kao i pomenuti vojni objekti na uglu Nemanjine i Ulice kneza Miloša, stradali su u bombardovanju u Drugom svetskom ratu. Dvor kneza Miloša završen je 1836. godine, a istovremeno jeuređena i bašta – park, gde je knez podigao i kupatilo–amam.Odlaskom kneza Miloša, a potom i njegovog sina Mihaila u izganstvo ceo komplekspredat jedržavi zasmeštajministarstva finansija Kneževine Srbije. Po toj instituciji park će sve do 2017.godinenositinazivFinansijski park. Kada se knez Mihailo vratio iz izgnanstva, taj park je proglasio narodnim i tako je Beograd u julu 1864. godinedobioprvi javni park.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5