26 | / VELIKA PIJACA Studentski trg je najstariji gradski trg u Beogradu, čiji centralni deo čini park. Poznato kao Studentski park, ovo mesto nekada je bilo tursko groblje, a od 1824. godine tu je bilo pazarište, prva pijaca u Beogradu. Pijaca je nastala na prigovor seljaka, jer su im robu po niskim cenama otkupljivali Turci, a onda po visokim cenama prodavali u varoši. Knez Miloš, zajedno sa beogradskimvezirom, sazvao je tim povodom sastanak, pozvao viđenije varošane, i Turke i Srbe, i dogovoreno je da se u Beogradu načini pazarište gde će svako moći da donese svoje proizvode. Posle odlaska Turaka Velika pijaca, kako su je zvali, dugo je ostala jedino mesto za pazar u Beogradu. Emilijan Josimović, prvi gradski urbanista, predložio je 1887. da deo pijace postane park, a na Velikoj pijaci se kupovalo sve do 1926, kada ceo prostor postaje park. Koliko je voće i povrće tada bilo skupo, koliko je tog leta koštala kokoška za supu što se živa donosila kući, te podatke nemamo. Ali dok sedimo u parku i sunčamo se, u dremežu možda možemo čuti šta namdošaptava jedna pra-prabaka sa Dorćola, ljuta na muža što se u nedeljno prepodne zapio u gazda-Mitinoj kafani. DŽAMIJA I TURBE Bajrakli džamija je jedina sačuvana džamija od 273, koliko ih je postojalo u turskom Beogradu. Sagrađena je oko 1575. godine, prvobitno je nazvana Čohadži džamija po zadužbinaru, trgovcu čohom Hadži Aliji. Godine 1717. Austrijanci su je pretvorili u katoličku crkvu, i to je bila sve do 1739, a 1741. ponovo je postala džamija. Bajrakli džamija nazvana je po barjaku koji se na njoj postavljao kako bi označio početak molitve u svim drugim gradskim džamijama. Tokom 19. veka knezMihailoObrenović i kralj Aleksandar Obrenović učestovovali su u njenoj obnovi. Svoju burnu istoriju džamija je oduvek delila sa gradom... Još jedan redak primer otomanske arhitekture u Beogradu je i šejh Mustafino turbe. Reč je o grobnici starešine derviša šejh Mustafe, koji je bio poreklom iz Beograda. Na uglu ulica Višnjićeve i Braće Jugović nekada je postojala tekija, a ovo turbe jedino je sačuvano iz tog perioda. Sagrađeno je od kamena u periodu od 1783. do 1784, a na zidovima su s unutrašnje strane ispisane reči iz Kurana. KRALJA PETRA I DUŠANOVA Dorćol je nekadašnji Beograd, a raskrsnica Ulice cara Dušana i Ulice kralja Petra, koja se nastavlja na Dubrovačku, odredila je naziv čitavog kraja. „Dort jol“ na turskom jeziku znači četiri puta i to je raskršće bilo glavni trgovački centar evropske Turske jer je vodilo ka Istanbulu, Vidinu, Beču i Dubrovniku. Istorija te raskrsnice pokazuje i strašno vreme za život u Beogradu, jer su Turci tu postavljali odrubljene glave kao opomenu za sve neposlušne. Tokom turske vlasti u Beogradu, glavna ulica, baš-čaršija, bila je Ulica kralja Petra i tada se zvala Glavna ili Trgovačka ulica. Delila se na tri dela: Glavna čaršija, Zerek i Dorćol. Glavna čaršija prostirala se od Saborne crkve do ugla Knez Mihailove i Ulice kralja Petra. Naniže, duž ulice do Cara Dušana prostirao se Zerek, najaktivniji deo grada, sa trgovcima, a Dorćol se prostirao odDušanove prema Dunavu. Današnja Dubrovačka ulica bila je koloNa prostoru kod platoa ispred Filozofskog fakulteta, u vreme dok su grad naseljavali Rimljani, bile su terme (gore). Poznato kao Studentski park, ovo mesto je od 1824. godine bilo prva pijaca u Beogradu (dole) At the plateau in front of the Faculty of Philosophy, public baths were located during the time that the city was inhabited by Romans (up). Known as Students’ Park, this place was from 1824, Belgrade’s first market (bellow)
RkJQdWJsaXNoZXIy MzExMjc5